Batxi 2: Biologia. Genetika ariketak

1) Landare mota batean bi lore aldaera daude, petalo zuridun lorea eta petalo horidun lorea. Alelo biak kodominantzian daude. Kolore bietako loreak dituzten landareak gurutzatu ditugu eta 60 hazi lortu ditugu. Kalkula ezazu hortik sortuko diren landare berrien genotipoen eta fenotipoen kopuruak.

2) Txakur arraza batean kolore zurikoak, grisekoak eta beltzekoak aurkitzen dira, baina hori determinatzen duen geneak bi alelo soilik ditu, beltza eta zuria. Txakur zuria eta grisa gurutzatu ditugu eta lau txakurkume izan dituzte (F1). Etorkizunean txakurkume hauetako grisak elkar gurutzatzen badira, posible izango da berriz ere zuriak lortzea? Eta beltzak?

3) A+ taldeko aitak eta B- taldeko amak bi haur dituzte; Aitziber O- da eta Iñaki B+. Kalkula itzazu guztien genotipoak.

4) Joseba daltonikoa da eta Mireiak ongi ikusten du. Duela hiru urte seme bat izan zuten eta daltonikoa zela konturatu ziren. Orain alabaren esperoan daude. Zein izango da alaba daltonikoa edo eramailea izateko probabilitatea?

5) Ama 0+ odol taldekoa da eta aita A+ odol taldekoa. Hiru haur dituzte, lehena A-, bigarrena O+ eta hirugarrena A+. Posible al dira hiru kasuak? Arrazonatu erantzunak.

6) Hemofiliaren arazorik ez duten gurasoek seme hemofilikoa izan dute eta orain haur baten esperoan daude. 

     a) Zein da haurra hemofilikoa izatearen probabilitatea? 
     b) Aiton-amonetako bat hemofilikoa zela jakin dute. Nor da?

7) Albinismoa 11. kromosoman dagoen gene errezesibo batek eragiten du, daltonismoa aldiz sexu kromosometan kokaturik dago eta ez ditu Mendelen legeak jarraitzen. Bikote batek seme albino eta daltonikoa du. Ama ez da daltonikoa eta ezta albinoa ere, aita aldiz daltonikoa da baina albinoa ez. Kalkula itzazu guztien genotipoak.

8) Tximeleta mota batek hego zuriak edo hego laranjak izan ditzake. Kalkula ezazu kasu bakoitzean nolako genotipoa duten gurasoek:
     a) Laranja x Zuria = 66 laranja eta 63 zuri
     b) Laranja x Laranja = 89 laranja eta 31 zuri
     c) Laranja x Laranja = 105 laranja 
     d) Zuria x Zuria = 87 zuri

9) B+ taldeko ama batek eta A+ taldeko aita batek alaba bat izan dute O- taldekoa. 
     a) Kalkula itzazu guztien fenotipoak. 
     b) Ondoren beste hiru semealaba izan dituzte, denak O-. Posible al da?

     c) Posible al da bosgarren alaba AB+ izatea?

10) Maritxuren aita eta senarra hemofilikoak dira biak. Maritxu haurdun dago.

     a) Haurdunaldiaren hasieran zein da haurra hemofilikoa izateko probabilitatea?
     b) Haurdunaldiaren erdialdera jakin dute bikiak direla, neska eta mutila. Zein da bietako bat ez jaiotzeko daukan probabilitatea?
     c) Biak jaio direnean zein da semeak hemofilikoa izateko duen probabilitatea?